Werk bij AFdH
Woordsoep
Motorrrraria
(motorrijlesnovelle)
Ander werk
Een gat in de lucht
(Nieuw Amsterdam, 2010)
Man van de wereld
(Thomas Rap, 2012)
Erik Nieuwenhuis (1964) publiceerde verhalen in Maatstaf, Millennium en Mosselvocht. In 1996 kreeg hij voor een selectie van zijn verhalen het Hendrik de Vries-stipendium. In 2003 stelde hij 'Pruimenpolka' samen, een vademecum voor liefhebbers van het vieze lied in De Nederlanden. Hij droomt ervan een 'festival de la soupe' te organiseren naar het voorbeeld van het gelijknamig festival te Florac (Cevennen).
Voor AFdH Uitgevers schreef hij Woordsoep ('het mooiste taalboek van 2010' volgens Ewoud Sanders in het NRC).
Uit Woordsoep het volgende lemma:
EIS Mijn ouders verbaasden zich er altijd over dat ik tijdens onze vakanties nooit om een ijsje vroeg. Als kind was ik een tevreden mannetje. Zelf hou ik het erop dat de overdonderende aanwezigheid van de bergen mijn zinnen zo prikkelde, dat ik het belachelijk en klein vond om over zoiets futiels als snoep, frisdrank of ijs te beginnen. Mijn vader had als fotograaf een grote voorkeur voor landschappen die de nietigheid van de mens benadrukken. Ik sta er nogal eens op, op de rug gefotografeerd starend naar een ijzingwekkende bergwand. Een romantische jongeling op een schilderij van Caspar David Friedrich. Het zou leuk zijn als het waar was. Maar er is een familieanekdote die dat tegenspreekt: het pension waar we logeerden werd gedreven door een montere vrouw die Helga heette. Zij was het die de mythe van de diepzinnig zwijgende, onthechte jongeman uiteindelijk doorprikte. Ik zeurde nooit om een flesje Dreh’ und trink. Dat is waar. Verder was ik als kind van de vroege ochtend tot de vroege avond aan het woord. Ik lulde mijn ouders, broers en zussen, de gastvrouw en haar zoons Otto en Helmut, de andere gasten en het bedienend personeel van de kabelbaan de oren van de kop. Tegenwoordig zou de school begeleidingsdienst daar ongetwijfeld een syndroom naar Amerikaans model voor paraat hebben. vds/nos, Verbal Diarrhea Syndrome, Not Otherwise Specified, zoiets. Maar Helga hield het op drie woorden: ‘Erich Immer Sprechen.’ Mijn vader, die ervan hield met woorden te spelen, zag er onmiddellijk de kracht en waarheid van in, en kortte het oordeel af tot een Duitstalig drieletterwoord: eis. Zelf denk ik nog altijd dat het wel meevalt, dat het minder geworden is met de jaren. Maar in een gezin met een sterke voorkeur voor Duitstalige vakantielanden, in een tijd waarin de welvaart wild om zich heengreep, stond ik machteloos tegenover de macht van de afkorting. Waar we ook kwamen, overal hingen vrolijk wapperende vlaggen die het toeristenkind tot gezeur om ijsjes moesten aanzetten. EIS, EIS, overal EIS. Natuurlijk word je zulke plagerijen na dertig jaar zat en zin je op een vernietigend antwoord.
Ik kan van alles over mijn vader zeggen, maar niet dat hij een stille genieter was. Dat waren twee dingen waar hij weinig aanleg voor had: zwijgen en genieten. Op de dag van zijn begrafenis heb ik een potpourri van zijn uitspraken van een briefje voorgelezen.
‘Hulde aan de man die lulde,’ liet ik weg. Toen ik dat briefje schreef, viel me voor het eerst op dat ‘Erich immer sprechen’ geen grammaticale zin is. Nooit bij stilgestaan. Het is een zin van het type: ‘Angst essen Seele auf.’ Duits van een buitenlander die het Duits niet machtig is, of Duits van een Duitstalige die het graag simpel wil houden voor zijn gehoor. Dat was een wolk van een weerwoord geweest, veel beter dan het jij-gebak (‘Evert immer sprechen’) waar ik hem altijd op trakteerde. Als literair gegeven vind ik dat prachtig: een zoon die in de grafrede voor zijn vader ontdekt dat de overwinning altijd binnen handbereik heeft gelegen. Maar in een kale aula met zo’n gestileerde witte bloem op steel is triomfantelijkheid geen bruikbare emotie. In het laatste jaar van zijn leven aten we samen af en toe wat in een verpleeghuisrestaurant. Ik zou er wel wat voor over hebben hem daar nog eens om een ijsje aan zijn kop te zeuren en te horen hoe hij zich daar uit zou lullen.
eis [ðs], das (g.mv.)
1 ijs (in alle betekenissen)
Illustratie uit Woordsoep.